In juli 2018 werd er op de lokale Amsterdamse televisiezender een aflevering uitgezonden waar de Kaaiman Vivie in voorkwam. Dit reptiel werd gehouden als huisdier door iemand in Amsterdam en die kwam er achter dat het misschien toch niet helemaal het meest geschikte huisdier was voor hemzelf. Hierom heeft hij hem destijds afgegeven aan de Reptielenopvang in Zwanenburg. Dit was niet de eerste keer dat zij een krokodil in hun bezit hebben gekregen. Vaak overlijden deze dieren in de opvang omdat zij niet goed zijn verzorgd door de eigenaar en/of door stress. De spreker die namens de opvang praat in de uitzending zegt ook dat het dier niet als huisdier geschikt is. (AT5, 2018).
In Nederland is het dus toegestaan om Kaaimannen als huisdier te houden. En ja, er is een lijst opgesteld met dieren die niet gehouden mogen worden. Hier staat alleen de kaaiman nog niet op. Dit komt mede door dat deze lijst gefocust is op zoogdieren. Daarnaast is de Minister van LNV, Carola Schouten, bezig met het opstellen van een nieuwe en betere lijst, deze lijst betreft ook alleen nog maar zoogdieren (Schouten, 2020). Dit is omdat de eerste lijst die in 2017 is opgesteld niet goedgekeurd werd door het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Dit om de volgende redenen: de lijst was niet objectief genoeg, werd niet door onafhankelijke experts gemaakt en de manier waarop de beoordeling was gemaakt was niet duidelijk genoeg (Rijksoverheid, z.d.). Nadat de nieuwe lijst voor zoogdieren is gecontroleerd en in werking wordt gesteld gaan zij bezig met een lijst voor reptielen. Er zullen dus nog wel wat jaren overheen gaan voordat deze lijst er is, aangezien zij deze nog moeten opstellen. En tot dan mag de Kaaiman gewoon als huisdier gehouden worden.
Dit is een voorbeeld wat zich in Nederland afspeelt. Maar het feit is dus dat er mensen zijn die exotische huisdieren willen houden als huisdier. Dit kom niet alleen voor in Nederland maar over de hele wereld. Om deze exotische dieren in het land te krijgen moeten zij eerst vanuit hun herkomstland verhandeld worden. Dit gebeurt op twee manieren: er worden dieren uit het wild gevangen, maar er wordt vaak ook met deze dieren gefokt nadat zij uit het wild zijn gevangen. Met zowel de uit het wild gevangen populatie als met de nakomelingen hiervan wordt gehandeld (World Animal Protection, 2019). Maar mag met elke diersoort gehandeld worden?
Hier komt CITES om de hoek kijken met het verdrag ‘Convention on International Trade in Endangered Species of wild fauna and flora’. Er zijn 183 landen die dit verdrag hebben ondertekend (CITES, z.d.). Onder het CITES verdrag valt de bescherming van levende en dode dieren of planten en (afgeleide) producten hiervan (NVWA, z.d.). Maar dit verdrag geldt alleen voor de diersoorten die op de CITES appendices staan. Er zijn drie soorten lijsten opgesteld met verschillende beschermingsregels (CITES, z.d.).
Er wordt dus veel met exotische dieren gehandeld, een oorzaak hiervan is onder andere dat mensen deze dieren als huisdier willen houden. Het houden van deze dieren brengt meerdere problemen met zich mee. Ten eerste zorgt het houden van wilde dieren bijna altijd tot een slecht welzijn van de dieren door de hoge verzorgingseisen die het heeft. Omdat deze dieren uit een ander klimaat komen kunnen zij zoönosen meenemen die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier, maar het kan ook financieel veel schade met zich mee brengen om deze ziektes onder controle te krijgen na uitbraak. Daarop doorgaand komt het soms voor dat een dier ontsnapt of een mens of dier aanvalt (Live Science Staff, 2011). Als laatste zorgt het voor een daling van de natuurlijke populatie. (World Animal Protection, 2019). Al deze negatieve gevolgen zorgen voor de vraag: Waarom willen mensen zo graag wilde dieren als huisdier hebben en wat veroorzaakt deze ‘hebzucht’ om dieren uit de natuur te halen om vervolgens in hun huis te houden? En daarop ingaand: Hoe kan deze handel in dieren zo goed stand houden?
Wanneer er wordt gekeken naar de kwestie waarom en wat,omt al snel de invloed van sociale media naar boven: het is steeds vaker en makkelijker te zien hoe mensen exotische huisdieren hebben en hier leuke/schattige filmpjes en foto’s van plaatsen. Deze filmpjes en foto’s zie je bijvoorbeeld veel rondgaan op Facebook en Instagram. Zoek maar eens een exotisch dier op met het woordje ‘pet’ er achter in facebook of Instagram, veel kans dat je wel een leuke foto ziet verschijnen.
Ook zie je dat mensen vaak Instagram accounts maken uit naam van hun dier. Deze trend is veel te zien in katten en honden, maar ook in exotische dieren. Bijvoorbeeld de Chimpansee Limbani, hij heeft 650.000 volgers op zijn account. Iedereen vindt hem heel schattig en mensen betalen ook veel geld om tien minuten interactie met hem te hebben. (Bending, 2020).
Deze filmpjes, foto’s en accounts zorgen ervoor dat veel mensen een positief beeld krijgen bij het houden van exotische dieren. Hierdoor gaan mensen denken over de mogelijkheid om zelf ook zo’n soort dier aan te schaffen. Veel reacties onder dit soort berichten zijn iets in de trant van: ‘I want one’ en ‘omg so cute’. Uiteindelijk is het resultaat dus dat nog meer mensen deze dieren willen houden. Sociale media heeft er dus eigenlijk voor gezorgd dat de handel in exotische dieren immens is geworden (Actman, 2019).
Op de vraag hoe, is sociale media weer het antwoord. Sociale media biedt namelijk een eenvoudige manier om te handelen. Kopers kunnen op deze manier gemakkelijk verbinding maken met veel mensen. In 2017 werd vastgesteld dat in ongeveer zes weken tijd meer dan 11.000 exotische dieren te koop werden aangeboden in Frankrijk, Duitsland, Rusland en het Verenigd Koninkrijk alleen. Hier vielen ook beschermde diersoorten onder, dit waren onder andere otters, schildpadden, papegaaien, primaten en grote katachtigen. (Bending, 2020).
Omdat de vraag naar dieren groeit en de handel makkelijker wordt gemaakt door sociale media wordt de handel steeds groter en groter, en kunnen handelaren er steeds meer mee verdienen. Dit zorgt ervoor dat de problematiek in stand blijft. Er is uit onderzoek vastgesteld dat het handelen van exotische dieren een gevaar vormt voor het soortenbehoud van de diersoorten. Daarbij komt dat veel dieren de reis van het wild naar een huiskamer niet overleven. Hierdoor worden er meer dieren gevangen, soms wel tien keer zoveel, om één dier als exotisch huisdier te kunnen verkopen. Naast het vangen wordt er ook met de gevangen dieren gefokt. Dit zorgt soms ook voor complicaties omdat mensen niet genoeg weten over verantwoord fokken. Zo heb je dat er veel inteelt voorkomt wat voor zwakkere dieren zorgt. Sommige ‘fokkers’ doen ook aan doorfokken bij dieren om bepaalde uiterlijke kenmerken nog meer aanwezig te laten zijn, wat voor welzijnsproblemen kan zorgen. Dit is vergelijkbaar met wat er nu gebeurd met sommige hondenrassen zoals bijvoorbeeld de Franse Buldog. (World Animal Protection, z.d.).
In tegenstelling tot drugs of wapens, worden dieren in het wild zelden verhandeld op het delen van het Dark Web zoals bijvoorbeeld de zwarte markt; een hoek van het internet die wordt gebruikt om illegale goederen te verhandelen. Levende dieren zijn schaars, waarbij handelaren de voorkeur geven aan reguliere platforms die toegang hebben tot grotere markten en dus tot iedereen en niet alleen mensen die weten hoe zij op het Dark Web moeten komen. Eén van de bekendste sociale media die er is, kampt ook erg met het probleem van de illegale handel: Facebook. Het beleid van Facebook stelt vast dat berichten voor de verkoop van dieren niet gepromoot mogen worden. Hieronder vallen dus ook exotische, illegaal verhandelde dieren. Hierom is het ook lid van de ‘Coalition to End Wildlife Trafficking Online’. Dit is een samenwerkingsverband tussen internetbedrijven en natuurbeschermingsgroepen, samen met technische ‘reuzen’ zoals eBay, Baidu en Google. Toch blijft het handelen voor de handelaren makkelijk, want: “Cybercriminaliteit staat in de schijnwerpers omdat internet een gemakkelijk platform is om illegale goederen anoniem te plaatsen en aan te bieden, waaronder dieren in het wild,” zei Sergio Tirro, hoofd van de analyse van milieucriminaliteit bij Europol. “Het is gemakkelijk om de financiële stroom te verbergen met een prepaid kaart.”. (Niranjan, 2019).
De redenen van het nemen van een exotisch huisdier zijn dus vooral: het is anders dan je gewone kat of hond, dit maakt het hebben van een exotisch dier leuker. Dit wordt extra geprikkeld door de foto’s, filmpjes en accounts van de dieren die al als huisdier worden gehouden. Dit samen zorgt ervoor dat er alleen maar positieve beelden zijn van de dieren wat het allemaal nog aantrekkelijker maakt. Tot slot zorgt de toegankelijkheid van sociale media voor handelaren voor veel aanbod op de vraag naar dieren. Hierdoor komen grote hoeveelheden advertenties online te staan die iedereen kan zien. Hieruit is te halen dat sociale media zeker wel voor een groot aandeel zorgt voor de daling van wildpopulaties.
Bibliografie
Actman, J. (2019, februari 20). nationalgeographic. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.nationalgeographic.com/animals/reference/exotic-pet-trade/
AT5. (2018, juli 6). youtube. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.youtube.com/watch?v=pCtNOlZr5WY
Bending, Z. (2020, januari 5). theconversation. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://theconversation.com/before-you-hit-share-on-that-cute-animal-photo-consider-the-harm-it-can-cause-126182
CITES. (z.d.). cites. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.cites.org/eng/disc/parties/index.php
CITES. (z.d.). cites. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.cites.org/eng/disc/how.php
Live Science Staff. (2011, november 2). livescience. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.livescience.com/16815-exotic-pets-wildlife-infographic.html
Niranjan, A. (2019, september 30). dw. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.dw.com/en/illegal-wildlife-trade-thrives-on-facebook-internet-forums/a-50141184
NVWA. (z.d.). nvwa. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.nvwa.nl/onderwerpen/beschermde-dieren-en-planten/cites
Rijksoverheid. (z.d.). rijksoverheid. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/dieren/huisdieren-houden-en-fokken/huisdierenlijst
World Animal Protection. (2019). worldanimalprotection. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://d31j74p4lpxrfp.cloudfront.net/sites/default/files/nz_files/wild-at-heart-parrots-web-singles-lores-v3_1.pdf
World Animal Protection. (z.d.). worldanimalprotection. Opgeroepen op januari 17, 2020, van https://www.worldanimalprotection.nl/wat-we-doen/dieren-het-wild/wilde-dieren-als-huisdier