Over de honingbeer, een onbekende Aziatische teddybeer.
De honingbeer, de kleinste beer van de 8 berensoorten is de beer die bijna niemand kent. Zelfs biologen weten weinig over hem. Enkel de reuzenpanda is nog zeldzamer. Hij laat zich dan ook heel weinig zien.
Onbekend maakt voorlopig weinig bemind. Onterecht. ‘Helarctos malayanus’ heeft alles om het te maken: de juiste grootte, meer dan voldoende “cuteness”, een beetje mysterie en een hele mooie achtertuin. Het schuwe dier komt voor in de tropische laaglandregenwouden van Zuidoost-Azië, ongeveer van het uiterste Noordoosten van India tot helemaal in Borneo.
Deze beer is door de IUCN (International Union for Conservation of Nature) ingedeeld als kwetsbaar. Het is in het soms dichtbevolkte Zuidoost-Azië dan ook niet zo anders dan hier, afgezien van de schaalgrootte: de leefgebieden van de honingbeer zijn er erg versnipperd geworden. Kaalkap voor lucratieve palmolieplantages vormt een grote bedreiging. Andere bedreigingen zijn de illegale jacht, bosbranden, “medicine farms” voor winning van het in de Chinese traditionele geneeskunde gebruikte berengal of zelfs de gewoonte hem als een grote knuffelbeer te houden.
Het zoogdier homo sapiens laat over de hele planeet zijn sporen na…
De commerciële winning van berengal is overigens verboden door CITES (Convention on International Trade of Endangered Species). Eén van de werkzame stoffen – ursodiol, een geneesmiddel voor behandeling van sommige leverziekten en galstenen – kan sinds lang ook synthetisch gemaakt worden.
De honingbeer eet… jawel honing. Daarnaast eet hij ook fruit zoals vijgen en bessen en insecten. Hij heeft een hele lange tong die het hem gemakkelijk maakt om mieren en termieten op te slurpen. Nog op het menu staan eieren, vogels en schildpadden. Hij eet als omnivoor eigenlijk een beetje alles wat zijn pad kruist en niet te groot of te snel is.
De honing brengt hem overigens soms in problemen, want daarvoor zoekt hij wel eens de nabijheid van dorpen en boerderijen op, zeker tijdens de oogstperiode. Veel landbouwers beschouwen hem als een ongenode gast en de schade die hij aanricht wordt vaak overschat.
De honingbeer, ook zonnebeer of Maleisische beer genoemd, is een minibeer: hij zou 30 tot 80 kg wegen, een hele grote hond dus.
Hij die graag hoog zit (of in het Maleisisch: “basindo nan tenggil”) is een goede klimmer, met flinke klauwen. Zijn enige natuurlijke vijanden zijn hongerige tijgers en luipaarden.
Schattig is hij, zeker maar men veronderstelt ook wel dat hij, met zijn grote klauwen en een krachtige beet, fel kan uithalen wanneer men hem plots verrast.
De beer is vooral overdag actief, zolang mensen zijn leefgebied niet verstoren. Hij zwerft enkele kilometers per dag rond in een leefgebied van ca 15 km² groot. Hij heeft dus best veel ruimte nodig.
Hij schuilt vaak in omgevallen holle bomen. Daarom wordt hij ook vaker dan verwacht aangetroffen in selectief gekapte bossen, waar dergelijke schuilplaatsen veel voorkomen. Soms maakt hij ook nesten hoog in de bomen zelf.
Honingberen zijn een sleutelsoort voor sommige tropische bossen: ze zijn er van vitaal belang voor de verspreiding van zaden, het in de hand houden van populaties van kleinere species (“ongedierte”bestrijding) en voor de kringloop van voedingsstoffen. Hun uitsterven zou waarschijnlijk grote, hoewel grotendeels onbestudeerde, gevolgen hebben voor de biodiversiteit van sommige tropische bossen.
Aan het onbekende van deze schuwe teddybeer, daar moeten we dringend iets aan doen.
Waarom dan ? Gewoon, omdat hij er is. Is dat niet voldoende reden, als je de foto’s ziet…
Of beter nog, de bewegende beelden, die zeggen immers meer dan 1000 foto’s :
Kort BBC fragment over een geredde baby zonnebeer in een opvangcentrum in Cambodia
Een zonnebeer in het wild